'द डायरी ऑफ अॅन फ्रँक'
(फोटो :'द गार्डियन' मधून )
'द डायरी ऑफ अॅन फ्रँक' हे जागतिक साहित्यविश्वातील एक अनमोल लेणे आहे. दुसर्या महायुद्धाच्या काळात मानवी जीवन कसे कवडीमोल झाले होते याचे भेदक चित्रण या पुस्तकात आहे.
हे पुस्तक म्हणजे तेरा वर्षाच्या अॅन फ्रँकची डायरी. नाझी पोलिसांपासून वाचण्यासाठी अॅन, तिचे आई वडील, बहिण व अन्य चार व्यक्ती एका कंपनीच्या पोटमाळ्यावर लपून-छपून जीवन जगू लागतात. या एकांतात अॅनची एकमात्र सोबती म्हणजे तिची डायरी. तिला अॅनने 'किटी' नाव ठेवले होते. लपून -छपून हे भूमिगत जीवन जगत असताना आलेले अनुभव, वांशिक वर्चस्वाच्या खोट्या समजुतीमुळे ज्यूंचा केला जाणारा अतोनात छ्ळ व संहार व तिच्याच वयाच्या पीटर व्हनडन यांत जुळलेले भावबंध या सर्वांचा पट या डायरीत दिसतो.
ज्या वयात हिंडायचं, बागडायचं, स्वप्नं पहायची त्या वयात केवळ खिडकीच्या कोपर्यातून आभाळ दिसतं याचे समाधान मानावे लागले. या दोन वर्षातील आपल्या भावभावनांना तिने कुठलाही आडपडदा न ठेवता वाट करून दिली आहे. "मला मृत्युनंतरही जगायचंय" असे ती लिहिते. सुरुवातीचा तिचा अल्लडपणा व नंतर युद्धामुळे आलेला प्रौढपणा, हरवलेलं बालपण तिच्या लेखनातून जाणवत राहते.
सुरुवातीला ती म्हणते,
"Writing in a diary is a really strange experience for someone like me. Not only because I've never written anything before, but also because it seems to me that later on neither I nor anyone else will be interested in the musings of a thirteen-year old school girl. Oh well, it doesn't matter. I feel like writing."
केवळ स्वान्त सुखाय म्हणून केलेलं हे लेखन मानवी इतिहासातील एका क्रूर कालखंडाचे साक्षीदार ठरेल असे तेव्हा अॅनलाही वाटले नसेल. या वयातील तिचे विचार स्पष्ट आहेत. भूमिगत जीवन जगत असताना केव्हा पकडले जाऊ आणि छ्ळछावणीत केव्हा रवानगी होईल सांगता यायचे नाही. त्या भीतीची आयुष्यावर छटा असतानाही "As long as this exists, this sunshine and this cloudless sky, and as long as I can enjoy it, how can I be sad?” असे म्हणणारी अॅन ग्रेट वाटते.
१ ऑगस्ट १९४४ ला अॅनची डायरी संपते. त्यांच्या अज्ञातवासाचा थांगपत्ता जर्मन पोलिसांना लागतो व त्या आठ जणांना छ्ळछावणीत नेले जाते. त्यातच त्या सर्वांचा मृत्यू होतो. एकटे अॅनचे वडील ऑटो फ्रँक कसेबसे वाचतात. अॅनच्या इच्छेप्रमाणे त्यांनी ही डायरी प्रकाशित केली.
ज्यू म्हणून जन्माला आल्यामुळे एका मानवजातीला ज्या अनन्वित अत्याचाराला सामोरे जावे लागले, महायुद्धाच्या काळात जगणे कसे मातीमोल होते याचे अंगावर काटा आणणारे वर्णन या पुस्तकात येते.
***
हॅनाची सुटकेस
(फोटो : हॅना'स सुटकेस संकेतस्थळावरून)
'हॅनाची सुटकेस' हे माधुरी पुरंदरेंनी अनुवादित केलेलं पुस्तक नुकतंच वाचून संपवलं. अॅन फ्रँकच्या डायरीत आणि या पुस्तकात साम्याचा भाग म्हणजे दोन्ही चरित्रनायिका १३ वर्षाच्या आहेत. दोघांच्याही वाट्याला ज्यू म्हणून नशिबी आलेली छळवणूक आणि मृत्यू. अॅनने तिचे अनुभव डायरीतून लिहून तरी ठेवले, हॅनाच्या बाबतीत तसं नाही.
फुमिको इशिओका या जपानी संशोधिकेने २००० साली हॅनाच्या सुटकेसचा माग काढत या मुलीबरोबर काय घडलं ते जगासमोर आणलं. या प्रवासादरम्यान इशिओका यांना हॅनाचे दुर्मिळ फोटो सापडले. त्या काळातील अन्य उपलब्ध साधनांचा मागोवा घेत त्यांनी हॅनाची कहाणी रचली.
कुठल्याही संवेदनशील माणसाला हेलावून टाकेल अशा शब्दांत त्या दिवसांचे वर्णन या पुस्तकात येते.
इतिहासापासून काय शिकावं तर इतिहासाची पुनरावृत्ती होऊ न देणं.
***
'द डायरी ऑफ अॅन फ्रँक' हे जागतिक साहित्यविश्वातील एक अनमोल लेणे आहे. दुसर्या महायुद्धाच्या काळात मानवी जीवन कसे कवडीमोल झाले होते याचे भेदक चित्रण या पुस्तकात आहे.
हे पुस्तक म्हणजे तेरा वर्षाच्या अॅन फ्रँकची डायरी. नाझी पोलिसांपासून वाचण्यासाठी अॅन, तिचे आई वडील, बहिण व अन्य चार व्यक्ती एका कंपनीच्या पोटमाळ्यावर लपून-छपून जीवन जगू लागतात. या एकांतात अॅनची एकमात्र सोबती म्हणजे तिची डायरी. तिला अॅनने 'किटी' नाव ठेवले होते. लपून -छपून हे भूमिगत जीवन जगत असताना आलेले अनुभव, वांशिक वर्चस्वाच्या खोट्या समजुतीमुळे ज्यूंचा केला जाणारा अतोनात छ्ळ व संहार व तिच्याच वयाच्या पीटर व्हनडन यांत जुळलेले भावबंध या सर्वांचा पट या डायरीत दिसतो.
ज्या वयात हिंडायचं, बागडायचं, स्वप्नं पहायची त्या वयात केवळ खिडकीच्या कोपर्यातून आभाळ दिसतं याचे समाधान मानावे लागले. या दोन वर्षातील आपल्या भावभावनांना तिने कुठलाही आडपडदा न ठेवता वाट करून दिली आहे. "मला मृत्युनंतरही जगायचंय" असे ती लिहिते. सुरुवातीचा तिचा अल्लडपणा व नंतर युद्धामुळे आलेला प्रौढपणा, हरवलेलं बालपण तिच्या लेखनातून जाणवत राहते.
सुरुवातीला ती म्हणते,
"Writing in a diary is a really strange experience for someone like me. Not only because I've never written anything before, but also because it seems to me that later on neither I nor anyone else will be interested in the musings of a thirteen-year old school girl. Oh well, it doesn't matter. I feel like writing."
केवळ स्वान्त सुखाय म्हणून केलेलं हे लेखन मानवी इतिहासातील एका क्रूर कालखंडाचे साक्षीदार ठरेल असे तेव्हा अॅनलाही वाटले नसेल. या वयातील तिचे विचार स्पष्ट आहेत. भूमिगत जीवन जगत असताना केव्हा पकडले जाऊ आणि छ्ळछावणीत केव्हा रवानगी होईल सांगता यायचे नाही. त्या भीतीची आयुष्यावर छटा असतानाही "As long as this exists, this sunshine and this cloudless sky, and as long as I can enjoy it, how can I be sad?” असे म्हणणारी अॅन ग्रेट वाटते.
१ ऑगस्ट १९४४ ला अॅनची डायरी संपते. त्यांच्या अज्ञातवासाचा थांगपत्ता जर्मन पोलिसांना लागतो व त्या आठ जणांना छ्ळछावणीत नेले जाते. त्यातच त्या सर्वांचा मृत्यू होतो. एकटे अॅनचे वडील ऑटो फ्रँक कसेबसे वाचतात. अॅनच्या इच्छेप्रमाणे त्यांनी ही डायरी प्रकाशित केली.
ज्यू म्हणून जन्माला आल्यामुळे एका मानवजातीला ज्या अनन्वित अत्याचाराला सामोरे जावे लागले, महायुद्धाच्या काळात जगणे कसे मातीमोल होते याचे अंगावर काटा आणणारे वर्णन या पुस्तकात येते.
***
हॅनाची सुटकेस
'हॅनाची सुटकेस' हे माधुरी पुरंदरेंनी अनुवादित केलेलं पुस्तक नुकतंच वाचून संपवलं. अॅन फ्रँकच्या डायरीत आणि या पुस्तकात साम्याचा भाग म्हणजे दोन्ही चरित्रनायिका १३ वर्षाच्या आहेत. दोघांच्याही वाट्याला ज्यू म्हणून नशिबी आलेली छळवणूक आणि मृत्यू. अॅनने तिचे अनुभव डायरीतून लिहून तरी ठेवले, हॅनाच्या बाबतीत तसं नाही.
फुमिको इशिओका या जपानी संशोधिकेने २००० साली हॅनाच्या सुटकेसचा माग काढत या मुलीबरोबर काय घडलं ते जगासमोर आणलं. या प्रवासादरम्यान इशिओका यांना हॅनाचे दुर्मिळ फोटो सापडले. त्या काळातील अन्य उपलब्ध साधनांचा मागोवा घेत त्यांनी हॅनाची कहाणी रचली.
कुठल्याही संवेदनशील माणसाला हेलावून टाकेल अशा शब्दांत त्या दिवसांचे वर्णन या पुस्तकात येते.
इतिहासापासून काय शिकावं तर इतिहासाची पुनरावृत्ती होऊ न देणं.
***
good one
उत्तर द्याहटवा