ब्रँड

ब्रँड ही फार जूनी कल्पना आहे. काही शतकांपूर्वी मध्यपूर्वेत शाह अब्बास नावाचा आर्किटेक्ट होता. त्याची सर्वदूर ख्याती होती. त्याची वास्तुकला पाहून लोक म्हणायचे 'नक्कीच शाह अब्बास चं काम आहे हे. इतकी त्याच्या कंपनीची ब्रँड value होती.
मग लोक फिरता फिरता जिथे जातील तिथे काही सुंदर बघितलं कि  शाह अब्बास ! शाह अब्बास ! असे बोलू लागले.  (हा कदाचित प्रमोशनचा भाग असावा) मग दुसऱ्यांना वाटलं कि भाई शाब्बास म्हणताहेत म्हणजे प्रोत्साहन देताहेत, कौतुक करताहेत. तर असं शाह अब्बासचा ब्रँड एक नवीन शब्द भाषांना बहाल करून गेला.

महान नाटककार शेक्सपिअरने देखील स्वतःचा ब्रँड बनवला होता.  असं साहित्य लिहीन कि ते MA च्या अभ्यासक्रमाला लागलं पाहिजे, गाईड लिहून प्राध्यापकांची घरे व्यवस्थित चालली पाहिजेत अशी त्याची विस्तृत ब्रँड स्ट्रॅटेजी होती.

हल्ली सगळीकडे आपल्याला ब्रँड्स दिसतात. वापरात असलेल्या वस्तूंचे, सेवांचे. सकाळी उठल्यापासून ते रात्री झोपेपर्यंत आपण वापरत असलेल्या गोष्टी त्यांचा ब्रँड मिरवत असतात. फार पूर्वी रेडिओवर बिनाका गीतमाला यायची त्याचे किस्से ऐकून होतो. पण बिनाका हा टूथपेस्टचा ब्रँड आहे हे माहित नव्हतं (मला वाटलं, असेल काही अर्थ त्या शब्दाचा).  लाईफबॉय है जहाँ, तंदुरुस्ती है वहा म्हणत साबण, ऍक्शन का स्कूलटाइम म्हणत चपला, स्वाद भरे शक्ती भरे म्हणत बिस्किट ध्यानीमनी नसताना आपल्या रोजच्या व्यवहाराचा भाग होतात. काही माणसं ब्रँडेड वस्तू वापरण्यावर आग्रही (ब्रँड लॉयल ) असतात. त्या वस्तू आपल्या जवळ असल्याने आपण गर्दीत इतरांपेक्षा वेगळे उठून दिसू असं त्यांना उगाच वाटत असतं.

दोन रुपयांच्या पेनने जे लिहिलं जाऊ शकतं तेच महागड्या पार्करपेनने पण. काय लिहिलंय पेक्षा कशाने लिहिलंय, काय म्हटलंय पेक्षा कुणी म्हटलंय याला महत्त्व येण्याचा हा काळ आहे. तुही यत्ता कंची? च्या ऐवजी 'तुझा ब्रँड कोणता?' हा हल्ली जिव्हाळयाचा प्रश्न आहे.